Odrzucenie w procesie rekrutacji zawsze jest nieprzyjemnym doświadczeniem. Niezależnie od tego, czy kandydatowi na pracy bardzo zależało, czy też sam nie był przekonany do oferty, świadomość tego, że ktoś inny został wybrany przez pracodawcę jest przykra. Naturalnym odruchem jest szukanie powodów dyskwalifikacji. Serwis pracy Praca.pl zapytał ponad 500 Polaków o to, z jakich powodów – ich zdaniem – nie otrzymali propozycji pracy. Jakie powody najczęściej wskazywali ankietowani?

Praca? Tylko po znajomości

44% ankietowanych przez serwis pracy Praca.pl kandydatów uważa, że główną przyczyną, dla której ich kandydatura zostaje odrzucona w procesie rekrutacji jest fakt, iż pracę dostaje się po znajomości. Brak kontaktów w danej firmie sprawia, że pracy się nie dostaje. Czy rzeczywiście tak jest? Część firm rzeczywiście uruchamia tzw. programy referencyjne, w których pracownicy mogą polecić znajome osoby do pracy. Nie jest to jednak praca „po znajomości” ale praca z polecenia – kandydaci przechodzą taki sam proces rekrutacyjny jak osoby pozyskane z zewnątrz. Część firm rozpoczynając proces rekrutacji najpierw rozgląda się wśród znajomych pracowników czy managerów albo szuka osób wewnątrz organizacji, które mogłyby objąć nowe stanowiska – jeśli znajdzie się odpowiednia osoba, firma nawet nie publikuje ogłoszenia. Przekonanie Polaków o tym, że pracę dostaje się po znajomości z jednej strony wynika jeszcze z pozostałości po poprzednim ustroju, z drugiej jednak jest mechanizmem, który chroni kandydata przed myśleniem o sobie w negatywny sposób. Z naszej ankiety wynika, że jedynie 32% odpowiedzi jest związanych z przyczynami leżącymi po stronie kandydata – takimi jak kiepskie CV czy brak przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej. Większość badanych, przyczyny odrzucenia w czasie rekrutacji sytuuje w czynnikach zewnętrznych – pracy po znajomości czy lepszych kandydatach, z którymi nie da się konkurować - komentuje wyniki ankiety prezes Praca.pl Krzysztof Kirejczyk.

Są lepsi ode mnie

Co trzeci kandydat dostrzega to, że wraz z nim o stanowisko ubiegają się inne osoby – nierzadko bardziej doświadczeni kandydaci. 10% badanych uważa, że pracy nie dostaje, bo nie spełnia wszystkich kryteriów pracodawcy. Z naszych wcześniejszych badań wynika, że co piąta osoba wysyła na każdą ofertę pracy to samo CV, nie dopasowując go do treści ogłoszenia i oczekiwań pracodawcy. Jednocześnie 26% kandydatów odpowiada na ogłoszenia, w których nie spełnia przynajmniej połowy kryteriów. Zatem to, że niekiedy odrzucenie kandydatury wynika z braku odpowiednich kwalifikacji nie dziwi. Widać jednak wyraźnie, że świadomość tego, że spełnienie oczekiwań pracodawcy wobec przyszłego pracownika jest kluczowa dla otrzymania posady jest w Polsce słaba. Skoro co czwarty kandydat wysyła CV nie spełniając kryteriów a jednocześnie tylko 10% uważa, że to właśnie był powód nie otrzymania pracy, to gdzieś tu się rozmijamy - analizuje Krzysztof Kirejczyk.

Co czwarty kandydat (24%) uważa, że pracy nie dostał, bo jego konkurencja była zbyt mocna – pracodawca znalazł bardziej doświadczoną osobę do pracy. Zazwyczaj to właśnie rzeczywiście taka sytuacja odpowiada za odrzucenie części kandydatów. Przyznanie się jednak do tego, że nie było się dość dobrym nie zawsze jest łatwa. Zamiast tego, kandydat woli tłumaczyć sytuację tym, że pracodawca stosuje nepotyzm i zatrudnia tylko własnych znajomych. Jeśli jednak tak by było, to po co uruchamiałby kosztowny proces rekrutacji? Fakt, że 24% kandydatów dopuszcza do świadomości to, że może mieć silną konkurencję na rynku pracy jest pozytywnym zjawiskiem o ile motywuje do tego, by się rozwijać. Niestety niekiedy takie poczucie paraliżuje. Osoba kilku- czy kilkunastokrotnie odrzucona może wyjść z założenia, że nie warto się starać. Takie osoby rezygnują z aktywnego szukania pracy i mogą wpaść w chroniczne bezrobocie.

Nie radzę sobie z rekrutacją

Brak umiejętności odpowiedniego zaprezentowania się na rozmowie kwalifikacyjnej to – jak wynika z badania - problem dla 10% Polaków. 3% winą obarcza źle przygotowane CV. Od naszych klientów słyszymy opinie, z których wynika, że kandydatom nadal zdarza się przysyłać nieodpowiednio sporządzone dokumenty aplikacyjne, zatem opinia, iż CV jest źle przygotowane w zaledwie 3% przypadków jest dość optymistycznym założeniem - komentuje wyniki badań prezes Praca.pl.

Czy rozmowa rekrutacyjna rzeczywiście jest takim problemem? Dla części osób faktycznie kwestia autoprezentacji to trudny temat. Stres, brak doświadczenia, a nawet wrodzona skromność mogą nie pozwolić na pokazanie wszystkich swoich atutów w trakcie spotkania rekrutacyjnego. Rozwiązaniem może być jedynie trening i solidne przygotowanie się do spotkania. Pomóc może też kontakt z coachem kariery.

Chcę za dużo pieniędzy

9% kandydatów wskazało w ankiecie zbyt wysokie oczekiwania finansowe jako główną przyczynę dyskwalifikacji przez pracodawcę. Brak tradycji ujawniania widełek płacowych w ogłoszeniach rekrutacyjnych sprawia, że kandydaci nie wiedzą jaki budżet ma pracodawca i szukając pracy wysyłają CV niejako „w ciemno”. Nierzadko zdarza się, że oczekiwania obu stron się różnią. Większa jasność w zakresie propozycji płacowych pracodawców mogłaby zaoszczędzić czas obu stronom.

Analiza przyczyn niepowodzeń w trakcie szukania pracy jest ważnym elementem rozwoju zawodowego, o którym niestety rzadko się mówi. Jeśli kandydat trafnie zdiagnozuje przyczyny dyskwalifikowania jego kandydatury w trakcie rekrutacji, może wprowadzić odpowiednie zmiany – np. poprawić CV, wybierać bardziej adekwatne do kompetencji oferty pracy czy dopasować oczekiwania finansowe do aktualnych warunków na rynku. Z drugiej strony, błędna analiza przyczyn eliminacji owocuje brakiem odpowiednich modyfikacji dokumentów aplikacyjnych czy zachowania w trakcie szukania pracy. Efektem tego jest pogłębiająca się frustracja kandydata związana z ciągłym odrzucaniem jego kandydatury i przede wszystkim brak możliwości zmiany bądź znalezienia pracy. Każdy proces rekrutacji powinien być dla osoby szukające pracy czymś w rodzaju wskazówki. Warto zastanowić się, jakie były przyczyny tego, że pracy nie dostaliśmy i być otwartym na różne możliwości. Można również o to dopytać rekrutera, choć nie zawsze taką informację uda się uzyskać - wyjaśnia prezes Praca.pl.