Zmiany obowiązujące od 17 czerwca obejmą rodziców wszystkich dzieci, które urodziły się od początku 2013 roku. Z takich urlopów będą mogły skorzystać również osoby, które przyjęły pod opiekę dziecko do 7. lub do 10. roku życia, gdy odroczono mu obowiązek szkolny. Nowością są urlopy rodzicielskie, które dają młodym rodzicom 26 dodatkowych tygodni bycia z dzieckiem. Wyniki sondażu, przeprowadzonego w ramach akcji „Mama wraca do pracy” sugerują, że z tej możliwości skorzysta ponad połowa matek oczekujących na poród oraz co trzecia młoda mama.

Dłuższe urlopy macierzyńskie

Nowe przepisy nie mają wpływu na długość urlopu macierzyńskiego, który nadal przy jednym potomku wynosi 20 tygodni, z kolei w przypadku pięcioraczków ulega wydłużeniu do 37. Urlopy macierzyńskie generalnie zaczynają się w dniu porodu, ale przyszła mama może o nie wnioskować do 6 tygodni przed jego przewidywaną datą. Co ważne, z takiego urlopu może skorzystać również ojciec dziecka. Może to jednak nastąpić dopiero po 14. tygodniu urlopu wykorzystywanego przez matkę lub po 8. gdy ta wymaga opieki szpitalnej lub nie może sprawować opieki nad dzieckiem.

Dodatkowy urlop macierzyński

Według nowych regulacji uległ on wydłużeniu z 4 do 6 tygodni, a przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka do 8. By móc z niego skorzystać należy wystąpić z wnioskiem jeszcze w trakcie trwania podstawowego urlopu macierzyńskiego, jednak najpóźniej na 14 dni przed jego zakończeniem. – Do tej pory było to 7 dni. Ten rodzaj urlopu może być wykorzystany jednorazowo lub maksymalnie w dwóch częściach, co jest istotną zmianą w porównaniu do poprzedniego brzmienia przepisu. W efekcie, również w tym przypadku rodzicie mogą się wymieniać korzystając z tego uprawnienia – mówi Karol Lankamer ze spółki Pogotowie Kadrowe, współpracującej z platformą szkoleniową Eduself.pl.

Dodatkowy urlop macierzyński również dla ojca

Z takiego rozwiązania może skorzystać tylko pracujący mężczyzna. Jest to możliwe, gdy matka dziecka nie wykorzystała całego urlopu macierzyńskiego lub nie chce korzystać z dodatkowego. Ustawodawca przewidział również taką możliwość, gdy kobieta zmarła w trakcie trwania podstawowego urlopu macierzyńskiego. Nowością w tym zakresie jest zniesienie obostrzenia, które wymagało, by z urlopu korzystało tylko jedno z rodziców. Mogą się oni nim podzielić, jednak nie wolno im korzystać z niego jednocześnie.

Nowość – urlop rodzicielski

Został on wprowadzony po raz pierwszy przez ustawę z dnia 28 maja 2013 roku. Sumując go z urlopem macierzyńskim oraz dodatkowym urlopem macierzyńskim, można uzyskać nawet rok na opiekę nad dzieckiem. - W przypadku porodów mnogich, ten czas może być wydłużony maksymalnie do 71 tygodni, w zależności od liczby urodzonych dzieci. Z tego rodzaju urlopu mogą skorzystać wszyscy rodzice, pod warunkiem, że wcześniej wykorzystali podstawowy i dodatkowy urlop macierzyński w pełnym wymiarze – mówi Karol Lankamer. W przypadku urlopu rodzicielskiego pracownik jest objęty dokładnie taką samą ochroną, jak ma to miejsce przy macierzyńskim. Pracodawca nie może więc wypowiedzieć mu umowy, poza przypadkami likwidacji bądź upadłości firmy. Nie wolno też jej rozwiązać bez zachowania okresu wypowiedzenia, o ile zgody na to nie wyrazi reprezentująca pracownika organizacja związkowa. Tak samo, jak po urlopie macierzyńskim, pracownik powinien powrócić do pracy na to samo stanowisko, a jeśli zostało ono zlikwidowane lub tak przeobrażone, że pracownik nie posiada już kwalifikacji do wykonywania na nim pracy, należy przywrócić go na stanowisko równorzędne lub odpowiadające jego kwalifikacjom zawodowym. W każdym przypadku ma on jednak prawo do takiego wynagrodzenia, jakby nie korzystał z urlopu. Cały przysługujący urlop związany z urodzeniem dziecka może zostać podzielony na 3 części, jednak nie krótsze niż 8 tygodni. Ważne by zachować ciągłość jego trwania.

A co z innymi rodzicami?

Z urlopu rodzicielskiego mogą skorzystać również osoby, które korzystały z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w trakcie wejścia w życie nowych przepisów, czyli 17 czerwca 2013 r. Muszą go jednak najpierw wykorzystać w całości, łącznie z okresem, do którego wydłużyły go nowe przepisy. Kolejnym warunkiem skorzystania z urlopu rodzicielskiego jest dostarczenie do pracodawcy wniosku przed zakończeniem trwającego dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Pozostali rodzice dzieci urodzonych w 2013 r. nabyli do niego prawo pod warunkiem wystąpienia o niewykorzystaną część dodatkowego urlopu macierzyńskiego w ciągu 7 dni od wejścia zmian w życie.

Wysokość zasiłków podczas urlopów

Wielkość wypłat różni się od tego, kiedy pracownik zdecyduje się powiadomić swojego pracodawcę odnośnie długości i liczby urlopów, z których zamierza korzystać. Jeśli w ciągu 14 dni od porodu powiadomi szefa, że zamierza skorzystać z wszystkich 3 wymienionych rodzajów urlopów, wtedy przez cały okres ich trwania otrzyma zasiłek w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru składek. Jednak, jeśli najpierw skorzysta z urlopu macierzyńskiego, również dodatkowego, a dopiero potem zdecyduje się na rodzicielski, otrzyma za pierwsze 2 okresy 100 proc. zasiłku, z kolei za rodzicielski jedynie 60 proc. zasiłku.

Cechą szczególną urlopu rodzicielskiego jest możliwość jednoczesnego korzystania z tego uprawnienia przez dwoje rodziców lub opiekunów dziecka. Maksymalny wymiar urlopu (26 tygodni) można podzielić na dwie części po 13 tygodni, a jeśli taka jest wola rodziców przepis nie wyklucza, by przypadały one jednocześnie.